Wat doen ‘professionele ademhalers’ als het op ademhaling aankomt en hoe is de adem op hun pad gekomen? Lees hier het persoonlijke verhaal van adem- en stemcoach Lise Robberegt.
“Noch het lijf, noch de adem, noch de stem kunnen apart van elkaar gezien en behandeld worden. Ze zijn één geheel en spiegelen wat er in de interne wereld leeft.”
Lise Robberegt - Adem- en Stemcoach
Foto: Daniela Depau
Zowel door eigen vroegere uitdagingen met haar ademhaling als door haar interesse in de stem, is Lise Robberegt zichzelf volledig gaan ontwikkelen in adem- en stemcoaching. Een goede en waardevolle combinatie, want het één kan niet zonder het ander.
Lise biedt met name coaching aan op het herprogrammeren van het dagelijks stem- en adempatroon, door middel van verschillende stem- en ademtechnieken maar ook door lichaamswerk. Iedere persoon die uitdagingen ervaart in de adem, en meer vrijheid in lichaam en geest wil ervaren, is bij Lise op het goede adres.
Het is prachtig te zien wat er kan gebeuren als je gaat werken met je adem en je stem, het zijn je grootste spiegels, en ook je grote bevrijders. Hoe dit precies werkt, legt Lise je hier uit.
“Langzaam maar zeker begon ik een aanpak te ontwikkelen gericht op lichaam, adem en stem, gelinkt aan het mentale en emotionele welzijn. Het één kan niet zonder het ander. De mens is een totaalplaatje. ”
Het begon allemaal met je eigen ademhalingsproblemen, hoe zagen deze eruit?
“Mijn fascinatie voor de adem begon bij mijn inspanningsastma, die ik vanaf mijn 7e levensjaar ontwikkelde. In de pubertijd kwamen hier hooikoorts en allergieën bij. Dit maakte dat ik op mijn 16e bij een ademtherapeut terecht kwam, want de astma werd alsmaar erger en ik wilde daar verandering in.
De oefeningen die ik meekreeg brachten verbetering, en gaven me vooral ook een grote fascinatie voor de adem. Hier is het zaadje geplant, en mijn interesse voor het onderwerp ontwikkelde steeds verder. Daarnaast had ik al van jongs af aan de droom om zangeres te worden, en volgde ik zanglessen waarin ook vaak ademoefeningen voorbij kwamen. Ik voelde al vrij snel hoe deze werelden samen hoorden.
Toen ik geen auditie durfde te doen voor het conservatorium besloot ik, halsoverkop, de opleiding logopedie te gaan volgen omdat ik me hier óók kon specialiseren in de adem en stem. Mijn idee was om via een omweg alsnog bij het zingen uit te komen. Mijn studie verliep echter met horten en stoten, want hetgeen mij interesseerde bleek van 5% van het curriculum te zijn en ik stelde telkens vragen die te alternatief en holistisch waren binnen het kader van de opleiding. Ik leerde vooral in de pas van het beroep te lopen, hoewel ik in mijn stages wel goede ervaring opdeed en de link tussen adem en stem steeds beter leerde begrijpen.
Eenmaal afgestudeerd duurde het niet lang voordat ik ontdekte dat ik het al die tijd bij het rechte eind had: de stem en de adem stromen waar de gedachten en emoties stromen. En ik sla, als therapeut, een plank mis als ik hieraan voorbij ga.”
“Door middel van beweging én stilte kan er worden gevoeld, en wordt er licht aangebracht in een donker systeem.”
Foto: Daniela Depau
De stem en de adem stromen waar de gedachten en emoties stromen, wat bedoel je daarmee?
“Al sinds mijn jonge jaren worstelde ik zelf met angst- en paniekklachten, die na mijn opleiding langzaam weer begonnen op te borrelen. Ik werd me er meer bewust van en volgde daardoor meerdere vormen van (spirituele) begeleiding en therapie. Steeds meer besefte ik hoe de adem, de stem en mijn emotionele/energetische/mentale gesteldheid met elkaar verbonden waren.
Al werkende aan mezelf, en werkende als therapeut, kwam ik terecht bij systemisch werk (IOPT) en leerde ik steeds meer over de polyvagaaltheorie. Langzaam maar zeker werd mijn werk veel systemischer en holistischer en begon ik een aanpak te ontwikkelen gericht op de adem en de stem, gelinkt aan het mentale en emotionele welzijn. Het één kan niet zonder het ander. De mens is een totaalplaatje.
In 2020 volgende ik een yoga-opleiding en begon ik tijdens de lockdown met de Wim Hof ademtechniek om 'bestand te blijven tegen'. Dit alles leerde me eens te meer dat noch het lijf, noch de adem, noch de stem apart van elkaar gezien en behandeld kunnen worden. Ze zijn één geheel en spiegelen wat er in de interne wereld leeft. Door middel van beweging én stilte kan er worden gevoeld, en wordt er licht aangebracht in een donker systeem. Voor mij voelen de adem en stem als licht en trillingen die bewegingen aanbrengen in emotionele pijn of stagnatie in energie. Gelukkig hebben we als mens het vermogen om één van die drie elementen te benaderen, om de andere twee te beïnvloeden.”
“Alles in wat ik doe is ten behoeve van het lichamelijker worden, het verbonden raken met je lijf. ”
Hoe doe je dat in de praktijk, licht aanbrengen in een donker systeem?
“Ik werk met een combinatie van dans, yoga, ademwerk, zang en stemtechnieken. Alles ten behoeve van het lichamelijker worden, het verbonden raken met je lijf. Ik vergelijk het lichaam soms met een gitaar. Een gitaar klinkt niet meer naar behoren als er beschadigingen of spanningen zitten in de klankkast. De snaren hebben lucht en ruimte nodig, een balanceerde klankkast.
Voor mij brengen (Yin) Yoga, massage en cranio licht en ruimte in de fysieke structuren, de adem lijmt de geest weer aan het lichaam, en de stem - samen met de adem – verlicht vervolgens de emotionele en energetische blokkades. Een (ver)lichter leven wordt dus dan een mogelijk uiteindelijk doel. Een gitaar die weer muziek kan maken, een persoon die weer verbonden is met zichzelf en de levensenergie. Voor mij zelf maar ook in mijn sessies is dit een dagelijkse beoefening: het verzachten en verlichten van het systeem. Dit vooral omdat ik wat weerstand voel richting het 'verbonden ademen' of technieken waarin 'hyperventilatie' wordt gebruikt om te resetten.
Ik geloof in de kracht van expressie, dat er soms een flinke wind ergens doorheen moet waaien om beweging en stroming te brengen. Maar ik geloof niet dat dit iedere dag nodig is, en ook dat het niet altijd de oplossing is of verlichting brengt. Ik geloof zelfs dat als dit vanuit overlevingsenergie gebeurt, het meer schade dan bevrijding brengt. Het gaat wat mij betreft om het interne voelen van wat je lijf op dat moment heeft. Zingen als je lijf intern wil zingen, dansen als je intern voelt te willen dansen, ademen als je voelt dat er lucht nodig is etc. Het blijven voelen en afstemmen in het moment. En dat kan iedere dag anders zijn, het is niet one size fits all. Het gaat erom te leren voelen waar het moment om vraagt, en daarin het gezonde verlangen van lijf en geest te beantwoorden.”
“Jouw oerstem heeft de kracht om gedachten te sussen, om diepe innerlijke krachten weer te voelen én om de adem te resetten.”
Wat houdt ‘stemwerk’ precies in?
“Bij stemwerk werk ik specifiek aan het trouwen van de adem aan de stem. Stemgeven is feitelijk uitademen maar met klank en trilling. Het is bijvoorbeeld uitademen op een ‘v’ in plaats van een ‘f’. Maar ook de ‘m’ of andere klinkers of combinaties hiervan worden gebruikt om uiting te geven aan dat wat er van binnen wordt gevoeld en leeft. Klanken zijn expressievormen, uitingen die soms ingehouden zijn en graag vrij gelaten willen worden. Denk maar eens aan alle geluiden die je maakt op een dag: kreunen, stem verheffen, fluisteren, slikken, hard op zuchten, lachen, etc. Al deze geluiden gebruik ik ten behoeve van emotionele bevrijding maar óók om bewust te worden van hoe deze dagelijkse processen spanningsvrij kúnnen en mogen verlopen.
Besef je maar hoeveel je op een dag spreekt en dit soort geluiden maakt. Door middel van stemwerk werk je dus ook aan die onbewuste adem-spreektechnieken. Stel: je ademt al heel functioneel maar je spreekt nog heel snel, geknepen en gespannen dan ben je nog steeds een groot gedeelte van de tijd gespannen. Dus ook deze natuurlijke processen worden onder de loep genomen. Door middel van de stem werk ik aan het verlengen van de uitadem en het vrij laten binnen stromen van de inadem. Zowel in ontspanning als bij inspanning (spreken en bewegen).
In mijn sessies wordt er gezongen en gespeeld met de stem maar vaker hou ik stemwerk bij de basis, we brengen de ‘oerstem’ weer in trilling. De kern van iemands persoonlijkheid ligt verborgen in deze klank en komt zo tot uiting. De oerstem heeft de kracht om gedachten te sussen, om diepe innerlijke krachten weer te voelen én dus de adem te resetten.”
Hoe is het nu met jouw eigen ademhalingsproblemen, zijn die er nog?
“De adem zal in zekere zin altijd een uitdaging voor mij blijven. Mijn astma en allergieën zijn gelukkig nagenoeg verdwenen, maar bij een ophoping van interne stress en externe triggers in mijn systeem steken ze nog wel eens de kop op. In het hooikoortsseizoen heb ik bijvoorbeeld extra te letten op mijn voeding, ontspanning en ademruimte. Inmiddels ben ik dankbaar voor het signaal van mijn lichaam en weet ik wat het me wil leren. Ik luister dan naar wat ik in dat moment nodig heb, probeer te kalmeren en te accepteren dat het soms is wat het is.
Ik heb echt mogen leren dat mijn adem, ook als ademcoach, niet perfect hoeft te zijn, dat ik mag blijven leren en volledig mag zijn waar ik nu ben. Inmiddels is dit hoe ik de adem gebruik in mijn werk: vrij, oordeelloos en in het moment. Ik heb onlangs mede hierdoor ook mijn logopediepraktijk aan de wilgen gehangen omdat ik niet meer in die pas wil lopen, maar de vrijheid wil voelen om mijn eigen werk op mijn manier voort te zetten.”
“Zie de adem en stem als spiegel: leer ervan, luister ernaar. Het brengt je voorbij al die aangeleerde overtuigingen, voorbij alle pijnen, naar je kern.”
Foto: Daniela Depau
Kan je de kracht van ademwerk uitleggen, wat heeft het voor jou als mens gedaan?
“Dankzij ademwerk - en dus ook yoga en stemwerk - kan ik nu veel meer zijn met dat wat er is. Ik ervaar meer acceptatie van het huidige moment, en kan leven met de realiteit van wat er aanwezig is. Hierdoor ervaar ik meer rust en vrede en kan steeds beter ontspannen en loslaten. Ik heb leren voelen, heb mijn geest aan mijn lichaam getrouwd, en ben verbonden met mezelf.
Het is de kunst om te voelen wat ik in de dag nodig heb. Dat is voor mij niet altijd ademwerk, soms juist stem- of lichaamswerk. Ik ben een luchtig type, stijg snel op in de snelheid en ren naar de toekomst. Op dat soort momenten helpt ademen mij niet altijd, dan heb ik juist het voelen van mijn lijf of stem nodig om terug te komen op aarde. Dan ga ik zitten en maak ik klanken, beweeg ik met de adem, dans of zing ik, breng ik alles samen en realiseer ik me het genoeg ‘zijn’, in plaats van genoeg ‘doen’.
Al het werk heeft meer verlichting in mijn ervaring van het leven gebracht. Het voert me enerzijds door de vervelendste gevoelens heen en anderzijds brengt het me tot het diepere ervaren en écht voelen van het leven. Op alle vlakken. Ik ben fysiek veerkrachtiger, kan emotioneel aanwezig blijven, voel me mentaal weerbaarder en spiritueel in verbinding met creatie. Ik voel me meer mezelf en het heeft me dichterbij mijn échte zelf gebracht.”
“Ik probeer flexibel te blijven, te luisteren naar mijn lijf en cyclus en daarin niet dogmatisch te denken. Luisteren, voelen, antwoorden. Dat is mijn mantra. ”
Hoe ziet jouw dagelijkse ritueel eruit?
“Iedere ochtend gaat twee uur voordat ik ergens mag zijn de wekker. Vaak voel ik dan in bed al waar ik aan toe ben: of ik nog even wil liggen, op de spijkermat wil, welke ademsessie ik wil doen (begeleid via Wim Hof app of House Of Deeprelax), of ik wel of geen koude douche neem en welke bewegingen er nodig zijn om mij in de dag te zetten. Soms schrijf ik ook de morningpages.
Ik probeer altijd flexibel te blijven, te luisteren naar mijn lijf en cyclus en daarin niet dogmatisch te denken. Luisteren, voelen, antwoorden. Dat is mijn mantra. Voor mij werkt de ochtend het fijnst omdat het voelt als een fundering voor de dag. Enkel bij echt té hoog opgelopen emoties of sensaties doe ik tijdens de dag wat lichaams- of ademwerk.”
Als je één ademadvies mag geven, wat zou dit dan zijn?
“Blijf intern voelen. Er zijn zoveel mensen die het beter weten, die het het beste weten, het pretenderen te weten. Maar blijf voelen wat voor jou werkt. Wees niet eigenwijs, maar luister naar je eigen lijf en adem. Luister naar je stem. Je lijf heeft alle basis al in zich, het communiceert letterlijk jouw bewegingen in en door het leven.
Ik noem het vaak de fabrieksinstellingen. Hoe meer je denkt en doet voor de ander, hoe verder je weg geraakt van je zelf, van jouw basis, jouw fabrieksinstellingen. Zie de adem en stem als spiegel: leer ervan, luister ernaar. Het brengt je voorbij al die aangeleerde overtuigingen, voorbij alle pijnen, naar je kern. Naar jouw wezenlijkheid, jouw waarheid.
Mijn advies is dan ook: ga bij oordelen of advies van anderen weer terug naar jouw interne wijsheid. Daar vind jij je antwoord.”
Tot slot, wat zijn jouw (adem)boekentips?
“Het nieuwe ademen van James Nestor. Dit boek bevestigde wat ik in de logopedie en mijn eigen ervaringen al leerde, alles kwam samen: anatomie en fysiologie.
Claim je Cyclus van Alexandra Pope. Hieruit leerde ik zoveel over de magie van de cyclus en daardoor mijn cyclus te eren - en ook waarom dit belangrijk voor mij is.
Stembijbel van Tiffany Veys (Mind the Voice). Ik heb een tijd samengewerkt met Tiffany, wat ontstond naar aanleiding van een eerste cursus die zij gaf over haar eigen ontwikkelde stemmethode. Deze methode heeft me zoveel geleerd over de band tussen de lichaam, adem, geest en stem! Dit boek heeft proberen te vatten welke oefeningen daarbij kunnen helpen.
De Wim Hof Methode van Wim Hof, wat een levensverhaal! Inspirerend maar ook zo helder waar het in wezen over gaat: in contact komen met onze natuur en in onze kracht komen te staan.
En nog zoveel meer, maar het meeste leerde ik in de praktijk. Een stemmethode waar je in kunt verdiepen is Lichtenberger.”
Lise Robberegt
Studio voor adem-, stem- en lichaamswerk
Voor meer info over Lise en haar werk kijk je op gewoonlise.nl, of volg je haar via haar social media kanalen:
Youtube (hier vind je veel video’s van Lise met info en oefeningen)
Facebook
Instagram
Insighttimer
Kijk voor meer ademcoaches in de Ademcoach Finder.
Bekijk ook:
