Naast het binnenbrengen van zuurstof - en het uitblazen van CO2, oftewel: gaswisseling - is er meer wat ademhalen voor je doet. De adem beïnvloedt alle processen in je autonome zenuwstelsel. Door bewust controle te nemen over je adem, ben je in staat controle te nemen over de werking van je lichaam.
Ademen is onze grootste bron van levensenergie
We kunnen een paar weken overleven zonder eten, een paar dagen zonder water, maar slechts een paar minuten zonder adem te halen. Elke cel in je lichaam is afhankelijk van zuurstof en heeft het constant nodig om te kunnen functioneren.
Zuurstof is leven, zoveel is duidelijk. Elke cel in ons lijf combineert zuurstof met brandstof uit ons voedsel zodat er een chemische reactie ontstaat (oxidatie) waarbij energie vrijkomt. Die energie hebben we nodig, die drijft elk proces in het lichaam aan.
Gaswisseling tussen zuurstof en co2
Gaswisseling is die functie van het ademhalingsstelsel die we allemaal kennen. We ademen om ons lichaam in leven en in beweging te houden. Ons ademhalingsstelsel regelt de opname van O2 (zuurstof) en de afgifte van CO2 (koolzuurgas) in het bloed. Het bloed haalt zuurstof uit de lucht die we inademen en geeft tegelijkertijd koolzuurgas terug aan de lucht die we weer uitademen.
Vaak wordt gedacht dat CO2, dat vrijkomt bij de verbranding in de cellen, een afvalstof is. Dit ligt echter een stuk genuanceerder. CO2 heeft een aantal superbelangrijke en nuttige functies in je lijf, waaronder de afgifte van zuurstof in het bloed aan de cellen. Hoe minder CO2 in je bloed, hoe minder zuurstof er uit het bloed aan de cellen kan worden gegeven. En omgekeerd. Dit wordt het Bohr-effect genoemd, vernoemd naar chemicus Christian Bohr die het verband ontdekte tussen de hoeveelheid koolzuurgas in het bloed en de mate van zuurstofafgifte van het bloed.
Ideale verhouding zuurstof en koolzuurgas
Met de ademhaling reguleer je dus ook de verhouding tussen die twee gassen in je bloed. Wanneer je bijvoorbeeld regelmatig te snel of te veel ademt, iets wat je bij stress of angst ziet gebeuren, wordt de optimale hoeveelheid zuurstof en koolzuurgas in het bloed verstoord. Dit verstoort vervolgens ook de gezonde werking van alle lichaamsfuncties. Raken we teveel CO2 kwijt, door een ongunstige ademhaling, hebben we een te laag koolzuurgasgehalte in ons bloed om genoeg zuurstof aan onze cellen te kunnen afgeven. Wanneer onze spieren en organen te weinig zuurstof krijgen, kun je dit merken aan bijvoorbeeld druk op je borst, hartkloppingen, vermoeidheid, hoofdpijn, een opgejaagd gevoel, slechte concentratie, tintelingen in je vingers of duizeligheid. Een waslijst aan klachten waarvan je vaak niet doorhebt waar ze vandaan komen. Check dan sowieso even in bij je ademhaling. Je kunt namelijk gezond eten en sporten wat je wilt, maar een lichaam kan nooit goed functioneren wanneer het niet goed ademt.
Ademtechnieken voor optimale gezondheid
Door bepaalde ademtechnieken toe te passen, speel je met de verhouding van O2 en CO2, je kunt dit zo zelf beïnvloeden. Wanneer je veel stress en fysieke klachten als gevolg ervaart, probeer dan dagelijks oefeningen te doen waarbij je je adem vertraagt en reguleert. Simpeler kan niet: in een rustig tempo, 5 seconden in, 5 weer uit, door je neus. Je traint je lichaam om - ook buiten de oefeningen om - minder te ademen en terug te keren naar een natuurlijk, optimaal adempatroon. Zo breng je balans terug in je systeem en stel je je lichaam in staat goed te kunnen functioneren. Met als gevolg dat je letterlijk lekkerder in je vel komt te zitten.
Zie ook Breathing Music: muziek voor je dagelijkse ademhalingsoefeningen.
Beïnvloed je autonome zenuwstelsel met je ademhaling
Behalve de beïnvloeding van de verhouding zuurstof en koolzuurgas in ons bloed, is er meer dat de adem kan regelen en reguleren in je lijf. De ademhaling heeft namelijk direct invloed op de werking van je autonome zenuwstelsel - iets waar lang niet altijd aandacht voor is maar wel ontzettend interessant - en essentieel - is te weten in de zoektocht naar een gezonder lichaam en geest.
Je ademhaling wordt geregeld door het autonome zenuwstelsel, dat wil zeggen: het werkt zonder dat je erover na hoeft te denken. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor je hartslag, hormoonstelsel, spijsvertering of bloeddruk: deze vallen stuk voor stuk onder het autonome zenuwstelsel. Het is uiteraard handig dat de boel automatisch wordt aangestuurd, maar is wel degelijk invloed uit te oefenen op deze lichaamsfuncties, in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht.
“Als het lichaam een orkest is, is de adem de dirigent. ”
Als het lichaam een orkest is, is de adem de dirigent. Wanneer je je ademhaling bewust stuurt, ‘hack’ je in feite de werking van je autonome zenuwstelsel. Plaats je hand maar eens op je hart en adem dan langzaam in en nog langzamer uit. Je zult merken dat je hartslag met de vertraagde uitademing mee vertraagt, die twee zijn direct gelinkt aan elkaar. Dit heeft vervolgens ook een effect op de bloeddruk, hormoonhuishouding, spijsvertering en ga maar door. Je kunt je adem gebruiken om de werking van je lichaam te sturen in plaats van je te laten leiden door wat er in jouw lichaam gebeurt. Dit maakt de ademhaling tot dé tool voor een betere gezondheid.
Kietel je nervus vagus
Door bewust te ademen, kunnen we onze nervus vagus stimuleren, dit is de grootste parasympathische zenuw van ons autonome zenuwstelsel. Eigenlijk zijn het er twee, hij loopt aan beide kanten van je lichaam. De nervus vagus is onder meer verantwoordelijk voor rust en herstel in ons lichaam en wordt ook wel de zwervende zenuw (vagus, van vagebond) genoemd: hij vertakt vanuit de hersenstam links en rechts naar alle belangrijke organen.
‘Kietel’ je deze zenuw - wat je bijvoorbeeld kunt doen door een kalme, regelmatige of vertraagde ademhaling, maar ook bijvoorbeeld door te neuriën of een fluistergeluid te maken in je keel (door hem achterin een klein beetje dicht te knijpen) geef je je brein het signaal dat alles oké en veilig is en zet je automatisch de ontspannings- en herstelknop in je lichaam aan. Zo ben je zelf in staat om je stressniveau à la minute te laten dalen, easy as that.
Je adem houdt je dus niet alleen in leven, maar stelt je ook in staat je leven een stuk prettiger te maken. Je adem is een superpower.
Wil je meer hierover weten, volg dan de Basiscursus Ademwerk. Je ontvangt dan de beste tips om vandaag nog met ademwerk te starten.
Zie ook:
De fijnste manier om dagelijks ademhalingsoefeningen te doen (én vol te houden) is wanneer je muzikaal wordt begeleid. Deze ‘Breathing Music’ is speciaal voor en door The Breathwork Movement ontwikkeld, in frequenties die extra helpen ontspannen en ontstressen. Lees meer.