De kracht van community ademwerk voor het helen van collectieve pijn en trauma

Trauma wordt vaak op individueel niveau bekeken. Als een wond die ontstaat na iets wat gebeurt (verkeersongeluk, verlies, verkrachting) of juist aanhoudend niet gebeurt (gebrek aan vrijheid, veiligheid, liefde of affectie), en waar je vervolgens als individu je eigen helingsproces voor kunt doorlopen.

Er is echter ook zoiets is als ‘collectief trauma’: trauma dat ontstaat door gebeurtenissen die een groep mensen tezamen overkomt - denk aan onderdrukking, oorlog of een natuurramp. Dit soort gebeurtenissen hebben uiteraard niet alleen een impact op individueel niveau, maar ook op de gemeenschap als geheel. En om dit soort trauma te helen, kan je niet om de gemeenschap heen. Juist door (ook) gebruik te maken van de groep, met hun gedeelde ervaringen en emoties, kan niet alleen individuele pijn, maar ook collectief trauma verzachten en helen.

“Alleen al door het samenkomen en het delen van kwetsbaarheden, onder mensen die elkaar begrijpen, zorgt voor heling. Alsof er eindelijk een veilige ruimte is voor de verhalen, vastgezette pijnen en onverwerkte emoties.”

Noreen Tatuhey over de kracht van ademwerk voor groepsheling

Noreen Tatuhey is ademcoach in Utrecht, met Molukse roots. Sinds 2021 geeft ze naast 1-op-1 ademwerk ook adem/healing masterclasses, genaamd ‘Merantau’, specifiek gericht op de Molukse community. Merantau is Maleis voor iemand die zijn ouderlijke huis (kampong) verlaat, om op eigen kracht op ontdekkingsreis door de wereld te gaan. En vervolgens na alle omzwervingen over de wereld met een rugzak vol ervaringen weer terugkeert naar huis (bale ke kampong) om hier alle kennis en levenservaring te delen met de gemeenschap.

Noreens adem/healing masterclasses staan in het teken van het helen de collectieve Molukse pijn en verdriet. Pijn die nog altijd - bewust en onbewust - leeft en van generatie op generatie wordt doorgegeven. Door samen het gesprek te openen, te ademen en op een dieper niveau te voelen wat er (nog altijd) vanbinnen leeft, kan grote heling ontstaan. Zowel in iemand zelf, als in de groep.

Daarnaast is Noreen als ademcoach onderdeel van THE NATIVA COLLECTIVE, een collectief opgericht door een groep inheemse vrouwen in Nederland, dat inspeelt op de behoefte van safe spaces en representatie van deze groepen. Hun motto is ook: we heal in community.

Waarom werkt juist dit soort groepswerk zo krachtig? Wat zijn de ervaringen? En welke rol speelt de adem hierin? Noreen legt het je uit.

“Naast een individueel zenuwstelsel is er ook zoiets als een collectief zenuwstelsel. ”

Wat is er zo krachtig aan ‘community healing’?

Noreen: “Een mooie uitspraak van Dr Gabor Maté over trauma waar ik mee resoneer is: “Trauma is not what happened to you, it’s what happened inside of you as a result of what happend to you”.

Tijdens een stressvolle of traumatische gebeurtenis wordt het stresssysteem (fight, flight, freeze) in het lichaam geactiveerd. En daarmee wordt ook een innerlijk verhaal (narratief) geactiveerd. Het lichaam ‘spreekt’ echter niet in woorden, maar in sensaties, gevoelens, emoties. Wanneer dit lichaamsverhaal niet gehoord, gevoeld oftewel geprocessed kan worden (want: niet veilig), blijft dit vastzitten in het lichaam. Als energie dat vast komt te zitten. Emotion betekent energy in motion. Energie wilt stromen. Gebeurt dat niet dan kunnen er klachten ontstaan op zowel mentaal, fysiek, emotioneel en/of spiritueel niveau. Vaak zonder dat je het doorhebt, leef je vanuit een staat waarbij je voornamelijk aan het overleven bent in plaats van aan het leven. En wanneer meerdere mensen in een gemeenschap dit ervaren, vanwege een gedeelde geschiedenis, leef je (onbewust) als collectief in een staat van overleven.

Door je hier als gemeenschap bewust van te worden en ermee aan de slag te gaan, met dit innerlijk narratief aan onverwerkte emoties, kan je naar mijn mening zeker collectief helen. Je neemt als individu en als gemeenschap leiderschap over datgene wat ín jou gebeurt, en leert je vertrouwd en veilig te voelen met al datgene wat in jou gebeurt.

Naast een individueel zenuwstelsel is er ook zoiets als een collectief zenuwstelsel. Dat alleen al is helend, samenzijn met een gemeenschap waarin je je veilig voelt. Dat doet iets met je zenuwstelsel, alsof je elkaar reguleert en draagt. Het gevoel dat je niet alleen bent. Vanuit je roots ben je verbonden met elkaar. Die stille kracht van een groep zorgt al voor heling.”

“Binnen drie uur zat mijn 1e masterclass helemaal vol en moest ik zelfs gaan werken met wachtlijsten. ”

Molukse vrouwencirkel in Amsterdam. Fotografie: Nina Moerdijk.

Jij geeft speciale ademwerk/community healing masterclasses, hoe is dit ontstaan?

“In maart 2021 was het precies 70 jaar geleden dat de eerste grote groep Molukkers naar Nederland kwam. Voor veel van onze ouders en grootouders was dit een traumatische ervaring. Met name ook hoe ze ontvangen werden, in voormalige concentratiekampen. Velen van hen hebben dit nooit goed verwerkt, waardoor de emotionele impact - onbewust - door is gegeven op de volgende generatie. Ze toonden hun emoties niet zo snel, waardoor mijn generatie opgegroeid is met het idee dat wij ook beter niet onze emoties konden tonen, om onze ouders en grootouders niet tot last te zijn.

Een groot deel van mijn generatie, 3e generatie Molukkers, voelt nu de behoefte om er iets mee te doen, om aan de slag te gaan met persoonlijke ontwikkeling en deze onverwerkte emoties. Vanuit die groeiende behoefte ben ik in juli 2021 begonnen met het geven van mijn ademwerk/healing masterclass, Merantau geheten. Dat sloeg aan: binnen drie uur zat mijn 1e masterclass helemaal vol en moest ik zelfs gaan werken met wachtlijsten. Sindsdien geef ik deze masterclasses, op de zomermaanden na, iedere maand. De behoefte blijft groot.”

“Veel onverwerkte emoties en trauma’s, die we ook van onze (voor)ouders dragen, worden losgelaten en geheeld. ”

Hoe ziet zo'n masterclass eruit?

“De masterclasses duren zo’n vijf uur, van 11.00 en 16.00 uur. In het eerste deel deel ik veel kennis en theorie over onder meer de ademhaling en het zenuwstelsel. Ik koppel de theorie ook aan ons Moluks verhaal, om het begrijpelijker te maken. Tevens doen we  een aantal praktische ademoefeningen die iedereen mee naar huis kan nemen.

Na de pauze volgt een verbonden ademhalingssessie met de groep, onder begeleiding van traditionele Molukse muziek die ik afspeel. Dit raakt velen diep vanbinnen. Veel onverwerkte emoties en trauma’s, die we ook van onze (voor)ouders dragen, worden losgelaten en geheeld. Sommigen laten soms ook voor het eerst hun woede of verdriet eindelijk toe. En om dat samen te doen in een groep met Molukse mensen voelt heel fijn en helend. We voelen ons veilig en verbonden met elkaar. Verbonden met de adem, verbonden met onze Molukse roots. Naast het dragen van ons transgenerationele trauma en pijn, dragen we nu ook onze heling met elkaar. Dat is niet alleen maar helend voor ons, maar ook voor de generatie voor en na ons. Heel krachtig dus!”

“We dragen niet alleen de pijn met elkaar, maar ook de heling.”

Fotografie: Nina Moerdijk.

Waarom werkt specifiek ademwerk hierbij zo goed?

“Wanneer je (onbewust) hebt geleerd om vooral niet over je gevoelens en emoties te praten, bijvoorbeeld omdat je dan een ander tot last bent, is het soms lastig om bij die emoties te komen. Laat staan die te helen. De adem is een krachtige en fijne tool om bij je emoties te komen en ze te doorvoelen. Ik merk tijdens de bijeenkomsten dat velen bij aankomst al emotioneel worden. Alleen al door het samenkomen en het mogen delen van onze kwetsbaarheden, onder mensen die elkaar begrijpen. Alsof er eindelijk een veilige ruimte is voor onze verhalen, onze onverwerkte pijn en emoties.

Naast de vele inzichten die de ademhaling brengt, voelen velen na afloop ook alsof er een zware last van hun schouders gevallen is en voelen ze zich meer verbonden met zichzelf en met hun roots. Ook ontstaan er gesprekken in families die voorheen niet echt plaats konden vinden. Sommige deelnemers hebben na afloop van de masterclass hun familieleden bijelkaar geroepen, om eindelijk gesprekken te voeren die nodig zijn. Zo kunnen belemmerende patronen worden doorbroken die al generaties lang speelden. Soms komen er ook complete families bij mij langs, samen of afzonderlijk van elkaar. Of ouders van 2e generatie die met hun zoon of dochter komen, omdat ze het belang van heling inzien en daar zelf ook mee aan de slag willen.

Inmiddels heb ik ruim 400 Molukse mannen & vrouwen mogen begeleiden op hun innerlijke reis. Hiermee is een beweging ontstaan binnen de gemeenschap om aan de slag te gaan met (intergenerationele) trauma. Een beweging waarin je de kracht van de gemeenschap weer terugziet. We supporten en gunnen het elkaar, en als ware ambassadeurs wordt het woord in de gemeenschap verspreid. Daar ben ik mijn gemeenschap enorm dankbaar voor. We dragen niet alleen de pijn met elkaar, maar ook de heling.”

“Zowel ademwerk als hypnose werkt met het onderbewustzijn, oftewel de stille kracht. Hier willen we mensen op een mooie manier bewust van maken.”

Fotografie: Ron van Rutten.

Je hebt inmiddels zelfs je eigen theathershow over dit thema.

“Klopt! De theatershow heet ‘Stille Kracht’, waarin we de magische kracht van het onderbewustzijn laten zien en ervaren. Ik doe deze theatershow samen met hypnotiseur Menno Bandini en de Molukse tifa (een Moluks slag instrument) vrouwengroep Tiga Batang Rumah. Menno stond al langere tijd op het podium met zijn hypnose theatershows, en ik wilde een grotere groep bereiken met ademwerk, dus zo hebben we onze krachten gebundeld. Zowel ademwerk als hypnose werkt met het onderbewustzijn, oftewel de stille kracht. Hier willen we mensen op een mooie manier bewust van maken.

De bezielde muzikale begeleiding van de Molukse tifa groep Tiga Batang rumah maakte het plaatje compleet. De slagen van de tifa, de Molukse drum, raken je ook diep in het onderbewustzijn, tijdens de show ga je dit dan ook ervaren.

Ik deel kennis over de ademhaling en neem de zaal mee in een aantal praktische ademoefeningen en een visualisatie-oefening. Middels het optreden van Tiga Batang Rumah maak je kennis met dit Molukse instrument en de kracht ervan. Menno laat vervolgens met zijn hypnose acts zien hoe je bijvoorbeeld van je angsten of fobieën af kunt komen.

Met deze drie elementen laten we je dus op verschillende manieren de kracht van het onderbewustzijn ervaren. Het is een interactieve voorstelling, dus je mag vooral meedoen! Het is voor iedereen toegankelijk die interesse heeft in de kracht van het onderbewustzijn, middels de ademhaling, hypnose en de Molukse tifa.”

Fotografie: Ron van Rutten.

Wat hoop je nog te bereiken met jouw werk?

“Mijn missie is om mensen bewust te maken van de stille kracht van de adem en hoe ze zich hiermee kunnen verbinden, zodat ze hun leven voluit kunnen leven. Mijn droom is om dit werk ooit naar de Molukken te brengen middels bijvoorbeeld een retreat. Voor zowel de locals als Molukkers uit Nederland.”

---

Noreen Tatuhey Ademcoaching

Voor meer info over Noreen en haar werk, kijk op noreentatuhey.com.

De theathershow Stille Kracht is te zien op 25 nov in Arnhem - tickets via deze link.
Leuke extra: met de code Breathwork15 krijg je 15% korting op je ticket.

Bekijk ook: