Steven Zwerink over ademfysiologie, herstel en de brug tussen wetenschap en ademwerk
“Ik ben letterlijk een ander persoon geworden. Meer rust. Meer controle. En in flow.”
Een zwaar fietsongeluk in Mexico veranderde het leven van ademfysioloog Steven Zwerink compleet. Wat begon met een zoektocht naar herstel, groeide uit tot een missie: het wetenschappelijk onderbouwen van ademwerk en het toegankelijk maken van die kennis voor iedereen.
Vanuit het Nederlands Instituut voor Ademfysiologie deelt hij nu inzichten over herstel, prestatie, stress, en het belang van ademhaling, van topsport tot basisschool.
Van kennis naar toepassing: de wetenschap achter de adem
Steven: “Het doel van het Nederlands Instituut voor Ademfysiologie is om de kennis over ademhaling - die verspreid is over disciplines als zorg, sport, freediving, yoga, meditatie en ademwerk - samen te brengen en praktisch toepasbaar te maken.
Ik werk met professionals uit de zorg en fysiotherapie, met (top)sporters, bedrijven en particulieren. We kijken naar wat ademhaling écht doet met je systeem: van zuurstofverbruik en CO₂-regulatie tot stressrespons en herstelvermogen. Mijn achtergrond als ex-topsporter helpt daarbij; ik weet hoe bepalend kleine fysiologische veranderingen kunnen zijn voor prestaties en welzijn.”
Adem als ingang naar herstel
“Mijn fascinatie voor ademwerk is in eerste instantie niet vanuit interesse geboren, maar uit noodzaak. Tijdens een fietstraining in Mexico in 2018 werd ik van achter aangereden door een auto. Ik liep een zware hersenschudding en whiplash op, en van de ene op de andere dag kon ik niets meer. Mijn geheugen werkte niet goed, ik kon geen talen meer spreken, en mijn concentratie was volledig weg. Het medische circuit bood weinig uitkomst - er was geen plan, alleen wachten. En dat kon ik niet.
Uiteindelijk kwam ik via een fysiotherapeut in aanraking met de Epiphora-methode. Met een paar simpele ademhalingsoefeningen voelde het letterlijk alsof mijn interne harde schijf opnieuw opstartte. Ik wist niet wat ik meemaakte. Het was een kantelpunt. Mijn scepsis maakte plaats voor nieuwsgierigheid, en die nieuwsgierigheid groeide uit tot een gezonde obsessie: wat gebeurt er fysiologisch in het lichaam als we bewust lucht verplaatsen?”
“Ik ontdekte dat ademhaling niet alleen een ontspanningstool is, maar een directe manier om je autonome zenuwstelsel te beïnvloeden.”
De adem als sleutel en studieobject
“Mijn herstel verliep heel geleidelijk. Ik begon met korte ademsessies, rustiger bewegen, en het trainen van mijn CO₂-tolerantie. Ik ontdekte dat ademhaling niet alleen een ontspanningstool is, maar een directe manier om je autonome zenuwstelsel te beïnvloeden. Door bewust te ademen kon ik mijn hartritme, spierspanning en focus sturen, en daarmee ook mijn herstelvermogen.
Binnen enkele weken merkte ik verbetering in mijn geheugen en energie. Later ben ik me gaan verdiepen in methodes als Wim Hof, Buteyko, Pranayama en freediving. Ik wilde alles begrijpen, meten, en doorgronden. Uiteindelijk heeft dat geleid tot mijn werk als ademfysioloog en tot het ontstaan van het Nederlands Instituut voor Ademfysiologie.”
Adem als nieuwe trainingspartner
“Ademwerk heeft mij met name rust, controle en flow gebracht. Ik ben letterlijk een ander mens geworden. Mijn hele levenshouding is veranderd. Ik slaap beter, denk helderder, herstel sneller, en ervaar veel meer verbinding met mezelf en mijn omgeving.
Ik ben gestopt met koffie, alcohol en roken, en mijn sportprestaties zijn vooruitgegaan — niet door harder te trainen, maar door efficiënter te ademen. Het mooiste is dat ik weer plezier heb in bewegen, zonder prestatiedruk. Ademhaling heeft me teruggebracht bij dat gevoel van vrijheid dat ik als kind al had tijdens het sporten.”
“Adem is niet zweverig, maar fundamenteel. Ze is de brug tussen het bewuste en het onbewuste, tussen lichaam en geest.”
Het grootste misverstand over ademhaling
“Het grootste misverstand is dat ademen iets vanzelfsprekends is. We doen het 22.000 keer per dag, maar staan er zelden bij stil hóe we ademen. En juist daarin zit de sleutel: de manier waarop je ademt, bepaalt hoe je je voelt, denkt en functioneert.
Veel mensen ademen te snel, te hoog of te veel. Daardoor verliezen ze de balans tussen zuurstof en CO₂ in hun bloed, wat leidt tot spanning, vermoeidheid en zelfs paniek. CO₂ is niet de vijand – het is de sleutel tot balans. Het bepaalt hoeveel zuurstof je cellen daadwerkelijk kunnen opnemen. Wanneer je leert om comfortabel te blijven bij hogere CO₂-niveaus, train je je lichaam om efficiënter te functioneren.
Adem is niet zweverig is, maar fundamenteel. Ze is de brug tussen het bewuste en het onbewuste, tussen lichaam en geest. Wie leert begrijpen wat er gebeurt als je lucht verplaatst – chemisch, neurologisch, hormonaal – ontdekt dat de adem bijna alles beïnvloedt: focus, stress, slaap, emoties, herstel.”
“Als de fysiologische basis stabiel is, ontstaat vanzelf ruimte voor de diepere lagen: voelen, verwerken, ontspannen.”
Ademfysiologie in de praktijk
“Ik werk veel met CO₂-tolerantie-training, zowel in rust als tijdens beweging. We meten ademfrequentie, hartslagvariabiliteit en saturatie, en gebruiken dat om iemands ademprofiel in kaart te brengen. Vanuit die data kun je heel gericht werken aan herstel of prestatieverbetering.
Daarnaast werk ik met zorgprofessionals aan ademinterventies bij burn-out, whiplash, fibromyalgie, reuma, en chronische pijnklachten. En in de sportwereld helpen we trainers en fysiotherapeuten om ademhaling structureel te integreren in training en revalidatie.
Ik kom uit de hoek van fysiologie en topsport, dus ik ben van nature sceptisch. Voor mij is de adem vooral een interface tussen lichaam en geest, niet iets zweverigs. Waar veel ademmethodes focussen op beleving of emotionele ontlading, kijk ik eerst naar de fysieke basis: ventilatie, CO₂, chemie, hartslag, zenuwstelsel.
Als die basis stabiel is, ontstaat vanzelf ruimte voor de diepere lagen – voelen, verwerken, ontspannen. Maar zonder die fysiologische basis is het soms alsof je aan de bovenkant van het systeem probeert te sturen, terwijl de fundering nog niet klopt. Ik wil juist die brug slaan tussen wetenschap en ervaring.”
Het ontstaan van het kinderboek Leeuw & Luiaard – Ademavonturen in de jungle
“Tijdens een ademles die ik gaf aan groep drie gebruikte ik twee figuren om het zenuwstelsel uit te leggen: leeuw (sympathisch) en luiaard (parasympathisch). De kinderen vonden het geweldig – ze begrepen ineens waarom ze soms druk of juist moe waren.
Dat werd het begin van een boek. In Leeuw & Luiaard beleven kinderen van vijf tot tien jaar avonturen waarin ze leren hoe ademhaling hen helpt omgaan met emoties zoals boosheid, angst en blijdschap. Het boek combineert verhalen met oefeningen die kinderen zelf kunnen doen. Ik wil dat adem bewustzijn al op jonge leeftijd vanzelfsprekend wordt — net als tandenpoetsen.”
Afstemmen op wat je lichaam nodig heeft
“Mijn eigen dagelijkse ademroutine is een combinatie van Epiphora, Wim Hof-ademwerk, coherent ademen en freedive-technieken. Afhankelijk van de dag en mijn energie kies ik wat mijn lichaam nodig heeft: soms activerend, soms juist herstellend.
Ademtraining is voor mij geen vaste routine, maar een manier om bewust af te stemmen op mijn systeem: van focus en energie tot ontspanning en herstel.”
Adem minder, niet meer
“Als dit nieuw voor je is: begin klein. Observeer. Vraag jezelf af: staat mijn ademhaling in de weg bij wat ik wil doen, of ondersteunt ze het? Dat geldt voor sporten, slapen, werken, spreken — alles.
De meeste winst zit in eenvoud: mond dicht, adem rustiger, en doe minder. Ervaar wat er verandert in je lijf als je één minuut vertraagt. En werk met iemand die verstand heeft van het zenuwstelsel en van veiligheid. Ademwerk hoort afgestemd te zijn op je lichaam, niet ertegenin.”
“Je bent niet wat je voelt, je ervaart wat je voelt. En je ademhaling bepaalt die ervaring.”
De adem in wetenschap en wijsheid
“Ik haal mijn inspiratie uit de wetenschap én de ervaring. Ik lees graag studies over ademfysiologie, sportgeneeskunde en neurologie, maar leer minstens zoveel van freedivers, yogadocenten en therapeuten. Drie boeken die me sterk hebben beïnvloed zijn:
Ze laten zien hoe ademhaling letterlijk alles raakt: van gebit en kaakstand tot prestaties, emoties en slaap.”
Over Steven Zwerink
Steven Zwerink is ademfysioloog, trainer en oprichter van het Nederlands Instituut voor Ademfysiologie.
Hij werkte met instellingen als MST, UMCG, Saxion Hogeschool en diverse topsporters in atletiek, vechtsport en autosport. Zijn multidisciplinaire benadering combineert topsportervaring met ademfysiologie, ondernemerschap en onderwijs.
Daarnaast is hij auteur van het kinderboek Leeuw & Luiaard – Ademavonturen in de jungle.
🔗 ademfysiologie.nl
🔗 ademwinst.nl
🔗 leeuwenluiaard.nl
🔗 instagram.com/ademfysiologie
Bekijk ook:
We ademen 22.000 keer per dag, maar hóé je ademt maakt het verschil. In dit webinar deelt huisarts, ‘ijsdokter’ en ademopleider Monique Tjon-A-Tsien haar kennis en ervaring over de rol van ademhaling binnen de geneeskunde.
Vanuit Monique’s achtergrond als huisarts integrale leefstijlgeneeskunde laat ze zien hoe adem en leefstijl samen de basis vormen van vitaliteit én herstel.
Dinsdag 11 november 20:00 - 21:30 uur (incl replay en Q&A)
✨ Meld je aan en adem mee!